جستجو
محدوده ارایه خدمات
حوزه فعالیت
فرانچایز و نمایندگی پزشکی و آزمایشگاهی
در حال بارگذاری آگهی‌ها...
تفاوت فرانچایز پزشکی و آزمایشگاهی در چیست؟
در نگاه اول بسیاری از افراد تصور می‌کنند فرانچایز در حوزه سلامت فقط شامل کلینیک است؛ اما در عمل، فرانچایز آزمایشگاهی با فرانچایز پزشکی تفاوت‌های مهم و ساختاری دارد که توجه به آن برای سرمایه‌گذاران و کارآفرینان این حوزه حیاتی است.
فرانچایز پزشکی نیازمند هماهنگی بسیار پیچیده‌تری است. این مدل باید شامل یکپارچگی در پروتکل‌های درمانی، حضور پزشکان متخصص در تمام نقاط جغرافیایی، و رعایت استانداردهای سفت‌وسخت بهداشتی و قانونی در مقیاس بالا باشد. به همین دلیل، پیاده‌سازی آن در ایران و بسیاری از کشورها هنوز فراگیر نشده است. برای مثال، بیمارستان نیکان در ایران دارای شعبه است اما ساختار آن فرانچایز رسمی نیست.
در مقابل فرانچایز آزمایشگاهی به دلیل ماهیت متمرکز خدمات و امکان تفکیک وظایف، بسیار کاربردی‌تر و منعطف‌تر است. در این مدل، شعبه‌ها می‌توانند آزمایش‌های عمومی مانند خون یا ادرار را انجام دهند، در حالی‌که تست‌های تخصصی‌تر به آزمایشگاه مادر ارسال می‌شود. این ساختار باعث می‌شود هر شعبه با حداقل تجهیزات و هزینه، طیف گسترده‌ای از خدمات را ارائه دهد و در عین حال، از برندینگ مرکزی، سیستم نرم‌افزاری یکپارچه و نظارت کیفی بهره‌مند شود.
از نظر اقتصادی نیز فرانچایز آزمایشگاهی صرفه‌جویی چشمگیری در خرید دستگاه‌های گران‌قیمت دارد، چون تجهیزات گران‌قیمت فقط در مرکز اصلی مستقر می‌شوند. همین ویژگی، سود عملیاتی بالا و ریسک پایین‌تر را برای سرمایه‌گذار تضمین می‌کند.
اگر به دنبال ورود هوشمندانه به حوزه سلامت هستید، در حال حاضر فرصت‌های فرانچایز آزمایشگاهی بسیار ملموس‌تر، قابل اجرا‌تر و سودآورتر از مدل‌های پزشکی سنتی هستند.
وضعیت فرانچایز حوزه پزشکی و آزمایشگاهی در ایران
در ایران مفهوم «فرانچایز سلامت» هنوز در مراحل ابتدایی خود قرار دارد. اما نکته مهم اینجاست که فرانچایز آزمایشگاهی نسبت به فرانچایز پزشکی ساختار اجرایی‌تری در کشور پیدا کرده است. در حال حاضر، نمونه‌هایی از آزمایشگاه‌های زنجیره‌ای با مدل همکاری نزدیک به فرانچایز در حال فعالیت هستند. در فرانچایز پزشکی تمام خدمات درمانی و دسترسی به پزشک باید در سراسر کشور به صورت یکپارچه و استاندارد ارائه شود. این یعنی هماهنگی کامل در دستورالعمل‌ها، پرونده‌های پزشکی و پروتکل‌های درمانی. چنین ساختاری، نیازمند بسترهای قانونی، فنی و منابع انسانی گسترده است که در حال حاضر در ایران فراهم نیست. در مقابل فرانچایز آزمایشگاهی در ایران به شکل عملی‌تری پیاده شده است. در این مدل، شعبه‌ها فقط بخشی از خدمات را ارائه می‌دهند و نمونه‌های تخصصی برای انجام تست‌های پیچیده به آزمایشگاه مرکزی ارسال می‌شود. این ساختار نه‌تنها باعث صرفه‌جویی در خرید دستگاه‌های گران‌قیمت می‌شود، بلکه مقیاس‌پذیری بالا، سود اقتصادی بیشتر و نیاز به سرمایه کمتر را هم به همراه دارد.
برندهایی مانند کولایف نمونه‌ای از آزمایشگاه‌های مدرن ایرانی هستند که طبق الگوی شبه‌فرانچایز فعالیت می‌کنند. آزمایشگاه‌هایی مانند پیوند و آزمایشگاه دکتر رضا نیز پتانسیل بالایی برای توسعه به مدل فرانچایز واقعی دارند.
مزایای فرانچایز شدن آزمایشگاه‌ها از نظر اقتصادی و عملیاتی
فرانچایز شدن آزمایشگاه‌ها در ایران و جهان، نه‌تنها به گسترش خدمات تشخیصی کمک می‌کند، بلکه از نظر اقتصادی و عملیاتی یک مدل بهینه و اثربخش برای رشد پایدار در حوزه سلامت محسوب می‌شود. برخلاف مدل‌های معمول که هر آزمایشگاه باید به‌طور مستقل تمام تجهیزات گران‌قیمت و پرهزینه را خریداری کند، در مدل فرانچایزی، منابع به صورت هوشمندانه در شبکه‌ای زنجیره‌ای توزیع می‌شوند.
کاهش هزینه سرمایه‌گذاری اولیه
یکی از مهم‌ترین مزایای این مدل کاهش هزینه تجهیز کامل هر شعبه است. آزمایشگاه‌های فرانچایزی نیازی به خرید همه دستگاه‌ها ندارند. آزمایش‌های روتین در شعبه انجام می‌شود و موارد تخصصی‌تر به آزمایشگاه مرکزی یا شعب مادر منتقل می‌شوند. این یعنی حتی در مناطق با ظرفیت اقتصادی پایین‌تر نیز امکان راه‌اندازی وجود دارد.
افزایش بهره‌وری عملیاتی
با توزیع مناسب خدمات در میان شعب هر مرکز می‌تواند روی ظرفیت و توان خاص خود تمرکز کند. این موضوع باعث می‌شود از اتلاف منابع، دوباره‌کاری و خرید تجهیزات اضافی جلوگیری شود و در عین حال تمام آزمایش‌های تخصصی نیز در دسترس باقی بمانند.
استانداردسازی در فرآیندها و فناوری
در ساختار فرانچایزی، سیستم‌های نرم‌افزاری، ثبت نتایج، کنترل کیفی و فرآیندهای پذیرش و پاسخ‌دهی به صورت یکپارچه و متمرکز مدیریت می‌شوند. این موضوع نه‌تنها کیفیت و دقت نتایج را افزایش می‌دهد، بلکه اعتماد عمومی به برند آزمایشگاهی را نیز تقویت می‌کند.
صرفه‌جویی در بازاریابی و برندینگ
شعبات تحت یک برند واحد فعالیت می‌کنند بنابراین هزینه‌های تبلیغات و بازاریابی به صورت اشتراکی مدیریت می‌شود. همچنین کاربران با یک برند شناخته‌شده در سراسر کشور مواجه‌اند، نه مجموعه‌ای از آزمایشگاه‌های بی‌ارتباط به یکدیگر و بی‌هویت که این موضوع باعث صرفه‌جویی در هزینه ها خواهد شد.
بهینه‌سازی لجستیک و زنجیره تأمین
در مدل فرانچایز فرآیند تامین کیت‌ها، مواد مصرفی و حتی حمل‌ونقل نمونه‌ها از طریق یک مرکز هماهنگ انجام می‌شود. این یعنی هزینه لجستیک کاهش یافته و دقت عملیاتی بالا می‌رود.
افزایش سودآوری با ساختار مقیاس‌پذیر
فرانچایز آزمایشگاهی به کسب‌وکار اجازه می‌دهد با سرمایه‌گذاری کمتر و مدیریت بهینه‌تر، حاشیه سود بالاتری ایجاد کند. امکان گسترش در شهرهای کوچک و مناطق کم‌برخوردار نیز فراهم می‌شود.
مزایای فرانچایز شدن کلینیکی از نظر اقتصادی و عملیاتی
فرانچایز شدن کلینیک‌ها چه در حوزه پزشکی عمومی تصویربرداری، یا خدمات اورژانس سرپایی یک مدل کسب‌وکار موفق و در حال رشد در دنیاست. در این ساختار، کلینیک‌ها تحت یک برند مرکزی، با فرآیندهای یکسان، دستورالعمل‌های استاندارد و ساختار مالی منسجم فعالیت می‌کنند. این مدل، مزایای اقتصادی و عملیاتی قابل‌توجهی نسبت به راه‌اندازی مراکز مستقل دارد.
کاهش هزینه‌های راه‌اندازی و تجهیز اولیه
در مدل فرانچایز بخش زیادی از زیرساخت‌های نرم‌افزاری، تجهیزات اصلی، طراحی فضا و حتی مجوزهای مورد نیاز توسط برند مادر تعیین و تسهیل می‌شود. این یعنی:
- هزینه کمتری برای طراحی و تجهیز مرکز جدید صرف می‌شود.
- برند مرکزی معمولاً قراردادهای تجاری تخفیفی با تأمین‌کنندگان تجهیزات و دارو دارد.
- فرایند ورود به بازار برای سرمایه‌گذار جدید کوتاه‌تر و کم‌هزینه‌تر است.
بهره‌برداری بهینه از منابع انسانی و فنی
در کلینیک‌های فرانچایزی فرآیند جذب نیرو، آموزش پرسنل، تنظیم شیفت‌ها و حتی دستورالعمل‌های درمانی از قبل طراحی شده است. این یکپارچگی:
- خطای انسانی را کاهش می‌دهد.
- سرعت ارائه خدمات را افزایش می‌دهد.
- هزینه آموزش و آزمون‌وخطا را به حداقل می‌رساند.
مدل مالی شفاف و مقیاس‌پذیر
کلینیک‌های مستقل معمولاً برای کنترل هزینه‌ها با چالش مواجه‌اند، اما در مدل فرانچایز:
- بودجه‌بندی، قیمت‌گذاری خدمات و پیش‌بینی درآمد دقیق‌تر و مبتنی بر داده‌های برند اصلی است.
- مراکز می‌توانند در مدت کوتاه‌تری به نقطه سربه‌سر (Break-even) برسند.
- به دلیل بازاریابی و تبلیغات جمعی، هزینه جذب مشتری پایین‌تر و بازگشت سرمایه سریع‌تر است.
استانداردسازی خدمات درمانی
یکی از مهم‌ترین مزایای عملیاتی، ارائه خدمات هماهنگ و با کیفیت در تمام شعب است. وقتی یک بیمار در هر نقطه از کشور وارد کلینیک شود با روش درمانی مشابهی روبه‌رو خواهد شد:
- پرونده الکترونیک یکپارچه، شرح حال متمرکز و دسترسی پزشکان به اطلاعات بیمار از شعب دیگر
- پروتکل درمانی استاندارد برای خدمات رایج
- ارتقای اعتماد عمومی به برند سلامت
صرفه‌جویی در لجستیک و خرید گروهی
کلینیک‌های فرانچایزی معمولاً از مزایای خرید گروهی برخوردارند. یعنی برند اصلی:
- ملزومات پزشکی، دارو، مواد مصرفی و تجهیزات را به صورت متمرکز تهیه می‌کند.
- هزینه حمل‌ونقل و انبارداری برای هر شعبه به‌شدت کاهش می‌یابد.
- دسترسی شعب به مواد ضروری حتی در مناطق کم‌برخوردار تضمین می‌شود.
قدرت برند و مزیت رقابتی
یک کلینیک تازه تأسیس برای جلب اعتماد بیماران به سال‌ها فعالیت نیاز دارد. اما در مدل فرانچایز:
- شعب جدید زیر چتر برند شناخته‌شده و قابل اعتماد فعالیت می‌کنند.
- کمپین‌های تبلیغاتی و دیجیتال به‌صورت یکپارچه اجرا می‌شود.
- تجربه مشتری در هر شعبه باعث وفاداری به برند می‌شود، نه فقط یک موقعیت جغرافیایی خاص.
ساختار اجرایی فرانچایز آزمایشگاهی چگونه کار می‌کند؟
فرانچایز آزمایشگاهی برخلاف تصور عمومی، صرفاً به کپی‌برداری از نام و لوگوی یک برند محدود نمی‌شود. این مدل یک سیستم مهندسی‌شده و دقیق از توزیع عملکرد، مسئولیت‌ها، داده‌ها و منابع است که هدف آن ارائه خدمات آزمایشگاهی با حداکثر پوشش و حداقل هزینه است. در ادامه ساختار اجرایی این مدل را به‌صورت مرحله‌به‌مرحله توضیح می‌دهیم.
مدل «هاب و اسپوک» (Hub & Spoke) در ساختار مکانی
در فرانچایز آزمایشگاهی معمولاً یک یا چند آزمایشگاه مرجع (هاب) به عنوان مرکز تخصصی اصلی فعالیت می‌کنند. شعب دیگر (اسپوک‌ها)، نمونه‌گیری و آزمایش‌های ساده‌تر را انجام می‌دهند و نمونه‌های پیچیده یا خاص را برای پردازش به هاب مرکزی ارسال می‌کنند. این ساختار باعث می‌شود:
- تجهیزات گران‌قیمت فقط در مرکز مستقر باشند.
- زمان و هزینه در شعب کاهش یابد.
- مدیریت کیفیت آسان‌تر و متمرکزتر انجام شود.
توزیع هوشمند منوی آزمایش‌ها
هر فرانچایز یک دستورالعمل جامع از خدمات قابل ارائه در هر سطح دارد. برخی تست‌ها مانند CBC، قند خون یا اوره در خود شعبه انجام می‌شوند؛ اما تست‌های تخصصی مانند PCR، آنتی‌بادی اختصاصی یا توالی‌یابی ژنتیک، فقط در مرکز اصلی پردازش می‌گردند. این توزیع:
- حجم کار را بین واحدها بالانس می‌کند.
- کیفیت را در تست‌های حساس بالا نگه می‌دارد.
- هزینه مصرف مواد و زمان فرآیند را بهینه می‌سازد.
یکپارچگی دیجیتال و مدیریت داده‌ها
تمام اجزای شبکه از سیستم LIS یکپارچه (Laboratory Information System) استفاده می‌کنند. اطلاعات نمونه، نتایج آزمایش، وضعیت ارسال، کنترل کیفی و حتی صورت‌حساب‌ها به‌صورت لحظه‌ای بین شعبه‌ها و مرکز مرکزی ردوبدل می‌شود. این سیستم:
- از بروز خطای انسانی جلوگیری می‌کند.
- ردیابی دقیق نمونه را ممکن می‌سازد.
- امکان گزارش‌گیری مدیریتی، کنترل بهره‌وری و حسابرسی را تسهیل می‌کند.
زنجیره تامین و لجستیک نمونه‌ها
یکی از اجزای مهم این ساختار سیستم حمل‌ونقل منظم و کنترل‌شده نمونه‌ها است. بسته‌های نمونه با بارکد مشخص به‌صورت روزانه یا ساعتی به مرکز ارسال می‌شوند. شرکت فرانچایزر معمولاً با پیک‌های سرد یا ناوگان حمل تخصصی همکاری دارد تا زنجیره ارسال نمونه ها حفظ شود. همچنین:
- کیت‌ها، مواد مصرفی و اقلام پزشکی به‌صورت متمرکز تهیه و به شعب ارسال می‌شود.
- انبار مرکزی مسئول مدیریت تاریخ انقضا و موجودی‌هاست.
۵. دستورالعمل‌های عملیاتی استاندارد (SOP)
در ساختار اجرایی، هر شعبه موظف است طبق دفترچه عملیاتی (Operation Manual) فعالیت کند. این دفترچه شامل:
- نحوه نمونه‌گیری، نگهداری و ارسال نمونه
- اصول کنترل کیفی داخلی و خارجی
- نحوه تعامل با بیماران و پذیرش
- فرآیندهای ایمنی زیستی (Biosafety)
می‌شود. رعایت این استانداردها، شرط اصلی حفظ مجوز فعالیت شعبه در شبکه فرانچایز است.
آموزش و پشتیبانی مستمر
برند مادر (فرانچایزر) وظیفه دارد به صورت منظم:
- کارکنان شعب را آموزش دهد
- بروزرسانی‌های علمی، نرم‌افزاری و فنی را اطلاع‌رسانی کند
- به‌صورت میدانی یا از راه دور از اجرای صحیح فرآیندها اطمینان حاصل کند
پایش عملکرد و کنترل کیفیت شبکه‌ای
برخلاف آزمایشگاه‌های مستقل، در مدل فرانچایز شاخص‌های عملکردی شعب زیر ذره‌بین برند مادر قرار دارد. این شاخص‌ها شامل:
- دقت نتایج
- رضایت بیماران
- زمان پاسخ‌دهی به آزمایش‌ها
- رعایت چک‌لیست‌های کیفی
در صورت افت کیفیت، هشدار صادر شده و در صورت عدم اصلاح، مجوز برندگیری ممکن است تعلیق شود.
آشنایی با ریزشاخه‌های فرانچایز پزشکی و آزمایشگاهی در جهان
صنعت فرانچایز در حوزه سلامت، به‌ویژه در بخش‌های پزشکی و تشخیصی، طی سال‌های اخیر به‌شکل چشمگیری رشد کرده است. در بسیاری از کشورها، این مدل باعث افزایش دسترسی، کاهش هزینه‌ها و ارتقای کیفیت خدمات شده. در ادامه، با مهم‌ترین ریزشاخه‌های این دسته آشنا می‌شویم:
آزمایشگاه‌های تشخیصی (Lab Franchises)
این زیرشاخه یکی از شناخته‌شده‌ترین و کاربردی‌ترین مدل‌های فرانچایز سلامت است. در این مدل، برندها معمولاً مراکز نمونه‌گیری و انجام آزمایش‌های پایه‌ای را در قالب شعب متعدد راه‌اندازی می‌کنند.
- آزمایش‌هایی مانند CBC، قند خون، چربی، ادرار، تست‌های شغلی و بررسی‌های سلامت عمومی جزو خدمات پایه هستند.
- برندهایی مانند ARC point Labs و Any Lab Test Now از پیشگامان این حوزه‌اند، که با حداقل فضا و سرمایه اولیه، شعب سودآور ایجاد کرده‌اند.
- تمرکز این مدل بر سرعت، سادگی خدمات و پوشش جغرافیایی گسترده است.
کلینیک‌های تشخیص فوری (Urgent Care & Diagnostics)
این کلینیک‌ها بین مطب پزشک و بیمارستان قرار می‌گیرند. معمولاً خدمات سرپایی فوری، تصویربرداری ساده، معاینه عمومی، تست خون یا حتی درمان دارویی محدود را ارائه می‌دهند.
- مزیت بزرگ این کلینیک‌ها عدم نیاز به وقت قبلی و دسترسی سریع در ساعات غیر استاندارد است.
- برندهایی مانند American Family Care و NextCare شبکه‌ای بزرگ از این مراکز را در آمریکا راه‌اندازی کرده‌اند.
- این مدل برای سرمایه‌گذاران غیرپزشک هم جذاب است، زیرا با استخدام کادر درمانی متخصص، مدیریت آن امکان‌پذیر است.
تست‌های سریع (Point-of-Care Testing – POCT)
مدلی نوآورانه و کم‌هزینه برای راه‌اندازی ایستگاه‌های نمونه‌گیری و انجام تست‌های فوری در محیط‌های عمومی مانند مراکز خرید، فرودگاه‌ها، مراکز صنعتی یا مدارس.
- تست‌هایی مانند COVID-19، تست‌های اعتیاد، فشار خون، قند فوری، تست بارداری یا تست الکل جزو خدمات رایج در این مراکز هستند.
- مزیت این مدل، سرعت، قیمت پایین، و قابل حمل بودن تجهیزات است.
- برندهایی مانند Fastest Laps با استفاده از این مدل، توانسته‌اند رشد سریعی در سراسر آمریکا داشته باشند.
شبکه‌های چندملیتی پزشکی (Diagnostic & Clinical Networks)
این نوع از فرانچایزها ساختاری فراتر از مدل معمول را دارند. در واقع، آن‌ها زنجیره‌ای گسترده از آزمایشگاه‌ها، مراکز درمانی، تصویربرداری، یا حتی خدمات بیمارستانی در چند کشور هستند که با سیستم‌های دیجیتال و مدیریتی واحد فعالیت می‌کنند.
- برندهایی مانند Synlab Group (آلمان) و Sonic Healthcare (استرالیا) مثال‌های برجسته‌ای هستند که در اروپا، آمریکا، و آسیا شعب دارند.
- این شبکه‌ها از یک هسته مدیریتی مرکزی برای کنترل کیفیت، پردازش داده‌ها، آموزش پرسنل و تحقیق‌وتوسعه بهره می‌برند.
- هدف اصلی در این ساختار، استانداردسازی پزشکی در مقیاس جهانی، تبادل علمی و پایداری درآمد در بازارهای مختلف است.
برندهای ایرانی با پتانسیل یا ساختار فرانچایز
اگرچه ساختار رسمی فرانچایز در حوزه پزشکی و آزمایشگاهی در ایران هنوز نهادینه نشده، برخی برندها با الگوهای فرانچایز فعالیت می‌کنند یا پتانسیل ورود به این مدل را دارند. این برندها با بهره‌گیری از استانداردسازی خدمات، توسعه شبکه‌ای، و مدیریت متمرکز، زمینه‌ساز گسترش ساختار فرانچایزی در کشور هستند.
کولایف (CoLife Labs)
پیشروترین نمونه ایرانی در مسیر فرانچایز آزمایشگاهی است. کولایف از چند مرکز همکار در تهران بهره می‌برد، خدماتی مانند تست ژنتیک، بالینی و میکروبیولوژی ارائه می‌دهد و ساختاری متمرکز برای کنترل کیفیت، برندینگ و پاسخ‌دهی آنلاین دارد.
مدل همکاری این برند، طبق گفته مدیران، به‌صورت قراردادهای نزدیک به فرانچایز تعریف شده است.
آزمایشگاه دکتر رضا
با وجود تمرکز فعالیت در تهران، این برند از ظرفیت توسعه برخوردار است. آزمایشگاه مرکزی آن در بلوار کشاورز مستقر است و برخی نمایندگی‌ها را پوشش می‌دهد. اگر ساختار مدیریت مرکزی، سیستم‌سازی و دفترچه عملیاتی تدوین شود، قابلیت تبدیل‌شدن به یک شبکه فرانچایز را دارد.
آزمایشگاه پیوند
یکی از برندهای معتبر با چند مرکز فعال در نقاط مختلف. اگرچه هنوز به‌طور رسمی وارد مسیر فرانچایز نشده، اما با داشتن اعتبار، زیرساخت خدماتی و امکان جذب همکار در سایر شهرها، یکی از گزینه‌های جدی برای توسعه شبکه‌ای به شمار می‌رود.
مراکز تصویربرداری چندشعبه‌ای (مثل شمس، کیوان، ایران مهر)
این مراکز در حال حاضر بدون برندینگ یکپارچه و مدل حقوقی فرانچایز فعالیت می‌کنند، اما از نظر عملکرد، در موقعیتی قرار دارند که می‌توانند با تدوین دستورالعمل‌های اجرایی و جذب پزشک همکار، به مدل فرانچایز واقعی نزدیک شوند.
دسترسی سریع
راهنمای کاربران
کسپو پلتفرم آنلاین برای نیاز سنجی و برطرف کردن نیاز کسب و کار می باشد
هدف کسپو ایجاد بستری تخصصی و جامع خدمات کسب و کار در زمینه فرانچایز، نمایندگی، فروشگاه زنجیره ای و شبکه توزیع می باشد.
